Zindywidualizowana ścieżka edukacyjna – nowa forma pomocy pedagogiczno-psychologicznej w szkole od września 2017 roku

Zindywidualizowana ścieżka edukacyjna weszła w życie Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach 1. Korzystać z niej mogą uczniowie, którzy z uwagi na stan zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem szkolnym i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych. Zindywidualizowana ścieżka edukacyjna organizowana jest na podstawie opinii publicznej poradni pedagogiczno-psychologicznej, która w opisie dokładnie wyznacza, w jaki sposób zorganizować zajęcia. Uwzględnione muszą być wszystkie zajęcia edukacyjne przewidziane dla danego etapu edukacyjnego, dla danego rocznika, w którym aktualnie uczy się uczeń. W celu przyznania tego rodzaju edukacji dyrektor szkoły za zgodą rodziców ucznia lub pełnoletniego ucznia składa wniosek w poradni wraz z dodatkową dokumentacją. W skład dodatkowych dokumentów wchodzą pisma dotyczące trudności w funkcjonowaniu ucznia w szkole; wpływ przebiegu choroby – o ile uczeń ma być objęty zindywidualizowaną ścieżką ze względu na stan zdrowia – na funkcjonowanie ucznia w szkole oraz ograniczenia w zakresie jego udziału w zajęciach edukacyjnych wspólnie z oddziałem szkolnym; opinię nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, oraz informację o funkcjonowaniu ucznia w szkole 2.

Po złożeniu stosownej dokumentacji poradnia ma za zadanie wykonanie dokładnej analizy dotyczącej funkcjonowania ucznia z uwzględnieniem efektów udzielanej mu dotychczas przez szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Analiza ta jest dokonywana przy współpracy szkoły i rodziców ucznia lub z pełnoletnim uczniem. Opinia wydana przez poradnię zawiera w sobie wiadomości dotyczące zakresu, w jakim uczeń nie może brać udziału w zajęciach edukacyjnych wspólnie z oddziałem szkolnym; czas objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką (należy jednak pamiętać, że nie może on być dłuższy niż jeden rok szkolny), a także zapis dotyczący działań, które powinny być podjęte w celu usunięcia barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły.

Dyrektor szkoły, który otrzyma opinię poradni wraz ze wskazaniem dotyczącym zindywidualizowanej ścieżki edukacyjnej, musi uwzględnić wszystkie zapisy i zapewnić skuteczne nauczanie ucznia. Zajęcia indywidualne z uczniem i wspólnie z oddziałem szkolnym prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do danego rodzaju zajęć. To od nauczycieli uczących ucznia zależy odpowiednie dobieranie metod i form, by realizować program nauczania z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia, a także dostosowywać je do jego możliwości psychofizycznych. Ważnym zadaniem nauczycieli jest uwzględnianie różnych potrzeb ucznia wynikających z jego aktualnej sytuacji zdrowotnej.

Tygodniowy wymiar godzin realizowanych indywidualnie z uczniem: na wniosek rodziców ucznia lub pełnoletniego ucznia, ustala – z uwzględnieniem opinii poradni – dyrektor szkoły, biorąc pod uwagę konieczność realizacji przez ucznia całej podstawy programowej, prze-widzianej na dany etap edukacyjny 3.

Zindywidualizowanej ścieżki kształcenia nie organizuje się dla uczniów objętych kształceniem specjalnym lub uczniów objętych indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym lub indywidualnym nauczaniem. Uczniowie objęci kształceniem specjalnym, jeżeli będzie taka potrzeba ze względu na stan zdrowia lub trudności w funkcjonowaniu w szkole, będą mieli zapisane w orzeczeniu, które zajęcia mogą realizować wspólnie z klasą, a które indywidualnie lub w grupie do 5 osób. Dlatego nie wymagają dodatkowej opinii z publicznej poradni 4.

Ważny jest także zapis w rozporządzeniu dotyczący samego nauczania indywidualnego.

Uczniowie, którzy posiadają orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego wydane przed 1 września 2017 r., będą mogli korzystać z niego na terenie szkoły i z włączaniem do klasy lub grupy rówieśniczej (na starych zasadach). Warunkiem takiej organizacji nauczania jest zapis w orzeczeniu zalecający nauczanie indywidualne na terenie placówki oświatowej, wolne pomieszczenie w szkole (przedszkolu), w którym uczeń może mieć sam zajęcia. Szkoły zgodnie z wymogiem muszą dysponować takim miejscem. Realizacja nauczania indywidualnego na terenie szkoły (przedszkola) jest możliwa tylko do końca roku szkolnego 2017/18.

Nauczanie indywidualne będzie realizowane tylko w domu na podstawie orzeczeń wydanych przez zespoły orzekające poradni psychologiczno-pedagogicznych po 1 września 2017 r. Rozporządzenie wskazuje, że dyrektor placówki powinien umożliwić uczniowi objętemu nauczaniem indywidualnym kontakt z grupą rówieśniczą, udział w zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, uroczystościach szkolnych, wybranych zajęciach wychowania przedszkolnego lub zajęciach edukacyjnych. Oznacza to, że dzieci objęte nauczaniem indywidualnym i indywidualnym rocznym przygotowaniem przedszkolnym mogą chodzić na niektóre zajęcia ze swoją klasą (grupą) 5.

Uczniowie posiadający orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego mogą mieć wybrane zajęcia edukacyjne realizowane indywidualnie (jeden na jeden z nauczycielem) lub w grupie liczącej maksymalnie 5 uczestników.

Aby dziecko miało takie lekcje, potrzeba ich zorganizowania musi wynikać albo z wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania dziecka, którą przeprowadza szkoła (przedszkole), albo z zaleceń w orzeczeniu poradni psychologiczno-pedagogicznej. Podstawa prawna: par. 6 ust. 1 pkt. 8 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społeczne i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Poradnia lub szkoła decydują o tym, czy uczeń będzie mieć zorganizowane zajęcia jeden na jeden z nauczycielem, czy w małej grupie. By uzyskać zajęcia indywidualne bądź w małej grupie, powinno się zacząć od wskazania na potrzebę takiego wsparcia w wielospecjalistycznej ocenie funkcjonowania i w IPET 6. Jeżeli z jakichś przyczyn szkoła nie widzi potrzeby, być może trzeba wystąpić o nowe orzeczenie o kształceniu specjalnym.

WZÓR WNIOSKU