Rodzicielskie dylematy – nauczanie indywidualne czy zbiorowe chorego dziecka

Szkoła to instytucja oświatowa i wychowawcza, której zadaniem jest kształcenie i wychowanie młodego człowieka. Do przedszkola uczęszczają dzieci w wieku od trzeciego do szóstego roku życia, a w uzasadnionych przypadkach można zapisać nawet pół roku młodsze. Dzieci 5-letnie i 6-letnie są objęte obowiązkowym wychowaniem przedszkolnym. Obok samodzielnych przedszkoli funkcjonują w Polsce także oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz punkty przedszkolne i zespoły wychowania przedszkolnego. Ostatnie dwie formy wychowania przedszkolnego przeznaczone są dla niewielkich grup dzieci i tworzone są w miejscowościach odległych od przedszkoli i szkół podstawowych.

Kolejnym etapem edukacji jest, według nowej reformy edukacji, ośmioletnia szkoła podstawowa, po ukończeniu której uczniowie udają się do szkół średnich. W szkole realizuje się obowiązkowe zajęcia lekcyjne oraz dodatkowe pozalekcyjne, rozwijające uzdolnienia uczniów oraz rozbudzające ich naukową ciekawość. Dziś w Polsce większość szkół dba o to, by jak najlepiej rozwijać swoich uczniów. Powstają pełne oferty możliwości, jakie daje szkoła dziecku, które rodzic zapisuje do niej. Niestety, w momencie, kiedy dziecko zaczyna długotrwale chorować, choruje od urodzenia lub ulega wypadkowi, przed rodzicem lub opiekunem prawnym staje decyzja do podjęcia – czy skorzystać z nauczania indywidualnego czy też nie.

Organizacja nauczania indywidualnego znajduje się po stronie szkoły, jednak to rodzic lub opiekun prawny musi się zwrócić do dyrektora szkoły z wnioskiem napisanym w oparciu o orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, które wydaje zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Rodzice lub opiekunowie prawni dziecka zwracają się do poradni wraz z zaświadczeniem lekarskim o tym, że dziecko nie może uczęszczać do szkoły.

Po przeanalizowaniu sytuacji dziecka poradnia psychologiczno-pedagogiczna wydaje orzeczenie, które zawiera konkretne zalecenia dla szkoły dotyczące warunków, w jakich ma być prowadzona dalsza edukacja, oraz form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Orzeczenia wydawane są na określony czas. Dyrektor szkoły decyduje o nauczaniu indywidualnym w porozumieniu z organem prowadzącym. Warto jednak podkreślić, że nie ma on prawa odmówić nauczania indywidualnego. Dyrektor szkoły organizuje nauczanie, wyznacza nauczycieli do prowadzenia lekcji w domu dziecka i dba o prawidłową ich realizację. Zadaniem nauczyciela uczącego dziecko w domu jest pomaganie w realizacji podstawy programowej głównych przedmiotów oraz wyznaczenie zagadnień z innych przedmiotów, z którymi uczeń musi zaznajomić się już sam.

Tygodniowy wymiar godzin zajęć nauczania indywidualnego wynosi:

• dla uczniów klas I–III szkoły podstawowej – od 6 do 8 godzin,
• dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej – od 8 do 10 godzin,
• dla uczniów gimnazjum – od 10 do 12 godzin,
• dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – od 12 do 16 godzin. Tygodniowy wymiar godzin zajęć

indywidualnego nauczania dla uczniów klas I–III realizuje się w ciągu co najmniej 2 dni, a dla uczniów na pozostałych etapach edukacyjnych – w ciągu co najmniej 3 dni.

Zgodnie z ramowym statutem godzina zajęć nauczania indywidualnego, tak jak godzina lekcyjna, trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie od 30 do 60 minut, zachowując ogólny tygodniowy czas zajęć ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć ¹.

Często rodzice zastanawiają się, czy ich dziecko może kwalifikować się do nauczania indywidualnego. Warto zaznaczyć, że o długotrwałej chorobie mówimy wówczas, gdy dziecko jest nieobecne w szkole nieprzerwanie od 21 dni na skutek wypadku lub choroby. W ten okres wlicza się także dni wakacyjne oraz weekendy. Długotrwałą chorobę może poświadczyć lekarz rodzinny lub specjalista.

Rodzice lub prawni opiekunowie dziecka powinni wiedzieć, że nauczanie indywidualne, jeśli jest to tylko możliwe, powinno odbywać się w okresie, w którym dziecko naprawdę potrzebuje izolacji. W momencie, gdy jego stan zdrowia pozwala na powrót do szkoły, powinni z tego skorzystać. Niestety, z jakichś niezrozumiałych przyczyn często jest tak, że dziecko raz objęte nauczaniem indywidualnym pozostaje na nim długotrwale, a w rezultacie uczeń odcina się od grupy rówieśniczej. Często rodzicom wygodniej jest, kiedy nauczyciel przychodzi do domu. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie odpowiedniej atmosfery w klasie szkolnej, po to, by po chorobie dziecka, jeżeli będzie ono mogło wrócić do szkoły, uczniowie czekali na nieobecnego kolegę lub koleżankę. Ważne jest także to, by dziecku nauczanemu indywidualnie w warunkach domowych umożliwiać udział w życiu szkolnym w trakcie ważnych uroczystości szkolnych, świąt czy ważnych wydarzeń, by dziecko chore mogło czuć, że jest częścią tej społeczności. W nadrabianiu zaległości w nauce powinni pomagać nauczyciele, rodzice lub koledzy z klasy. Dzisiejsze media społecznościowe pomagają utrzymywać relację pomiędzy uczniami, co ma pozytywny wpływ na samopoczucie dziecka chorego.

Rodzice dzieci nauczanych indywidualnie powinni pamiętać o tym, że jeżeli dziecko będzie mogło dalszą edukację kontynuować w szkole, powinni mu to umożliwić. Szkoła jest miejscem, w którym uczniowie rozwijają się społecznie, uczą się wrażliwości i samodzielności. Szkoła przygotowuje do przyszłości, do dorosłego życia, pomaga uwierzyć w siebie, uczy myśleć i rozumieć. Jest to miejsce, które pomaga uczniom słabym. W szkole odbywają się różnego rodzaju zajęcia pozalekcyjne: SKS, kółka przedmiotowe, zajęcia dydaktycznowychowawcze i korekcyjnowyrównawcze, uczniowie mogą korzystać z biblioteki i z czytelni. Dzisiejsze budynki szkół są nowoczesne, ładne, bezpieczne, estetyczne i zadbane. Szkoły stale rozwijają swoje bazy dydaktyczne. W szkole na uczniów czekają wycieczki, spotkania z przyjaciółmi, dyskoteki, apele, dobre oceny, wyjścia do kina, pochwały nauczycieli. Na przerwach uczniowie mogą się kontaktować z nauczycielami, swobodnie z nimi rozmawiać, prosić o poradę, zwierzyć się ze swoich problemów. Uczniowie powinni w szkole uczyć się, czuć się bezpiecznie i zaspokajać swoje różne potrzeby.

Rodzice dzieci chorych na mukowiscydozę muszą obserwować swoje dziecko i to oni w pełni decydują o formie nauczania swojego dziecka. Najważniejszą zasadą dziecka przewlekle chorego jest to, by choroba nie wyłączała go z normalnego życia bardziej, niż jest to potrzebne i konieczne. Wychowawca klasy, do której uczęszcza dziecko z mukowiscydozą, musi pomóc mu dostosować tak życie klasy, by umożliwić uczniowi swobodę między innymi w momencie, gdy musi ono oczyścić drogi oddechowe. Długotrwała nieobecność spowodowana chorobą sprawia, że zwłaszcza w okresie przedszkolnym rówieśnicy odsuwają się od dziecka. Nauczyciele uczący w przedszkolu i szkole muszą wraz z rodzicami innych dzieci z grupy (klasy) ustalić formę podtrzymywania kontaktów z chorym dzieckiem. Decydującą rolę mają tu jednak rodzice dziecka chorego na mukowiscydozę i to z nimi powinny być podejmowane wszelkiego rodzaju decyzje dotyczące sposobu nauczania i utrzymywania relacji z chorym dzieckiem.

Bibliografia

1. Serafin T., Dziecko z chorobą przewlekłą w systemie oświaty, Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, numer 3/2013.
2. https://www.portaloswiatowy.pl/top-tematy/organizacja-indywidualnego-nauczania-krok-po-kroku-13416.html [dostęp dn. 11.08.2017]
3. http://www.siedemliter.pl/artykuly/nauczanie-indywidualne-dla-dobra-ucznia-czy-szkoly,52
4. http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/865384,dlugotrwale-chory-uczen-ma-prawo-do-indywidualnego-nauczania.html
5. http://www.bryk.pl/wypracowania/jezyk-polski/tematy-wolne/1549-szkola-wady-i-zalety.html

Przypisy

1. https://www.portaloswiatowy.pl/top-tematy/organizacja-indywidualnego-nauczania-krok-po-kroku-13416.html [dostęp dn. 11. 08. 2017] ↩︎